Covid 19 Aşıları: 

Merkezi Mainz`da bulunan Uğur Şahin ve Özlem Türeci`nin kurduğu Biontech firması ve Amerikan ilaç şirketi Pfizer`in geliştirdiği Biontech– Pfizer aşısıyla başlayalım dilerseniz. 

BIONTECH – PFIZER :  

Koruyuculuk  

Biontech aşılarının yapılan testlerde yüzde 95 oranında koruyuculuk sağladığı ortaya çıktı. Aşının 12-15 yaş arası gençlerde ise yüzde 100 koruyuculuk sağladığı belirlendi.  Aşı iki doz olarak uygulanıyor. İlk doz yapıldıktan 2 ya da 3 hafta içerisinde ikinci dozun da yapılması gerekiyor. Bu durumda aşının koruyuculuğu yüzde 95`e çıkıyor.  

Bu aşı, hücrelerde, virüse ait proteinlerin benzerlerinin üretilmesini sağlıyor. Böylelikle antikor üreten bağışıklık sistemi virüsle mücadeleye başlıyor.  

Yan Etkileri  

Aşı sonrası enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık, hâlsizlik ve baş ağrısı görülebilir.  

Saklama Koşulları

RNA tabanlı aşılarda geleneksel aşıların tersine virüsün tamamı yerine, virüsün genetik bilgisini taşıyan RNA zincirinden bir bölümün vücuda enjekte edilmesiyle uygulanıyor.  Ancak bu durum aşıların dağıtım ve saklanmasını zorlaştırıyor. Biontech aşısı – 4 derecede bir hafta veya -70 derecede muhafaza edilmesi durumda 6 ay bozulmadan kalabiliyor.  

ASTRAZENECA: 

İngiliz – İsveç üretimi Astrazeneca aşısı viral vektör bir aşı türü. Bu aşı türünde gen teknolojisi kullanılarak, virüsün taşıdığı genetik yapının bir kısmı hücreye enjekte ediliyor. Zayıflatılan virüsler hücreye verildiğinden hastalığa karşı koruyuculuk sağlıyor. Bununla birlikte virüsler zayıflatıldıkları için de hastalığa neden olmazlar.   

Koruyuculuk: 

Oxfort Üniversitesi`nin yaptığı son araştırma   Astrazeneca aşısının yüzde 79 koruyuculuk sağladığını ortaya koydu.  Öte yandan etkin koruyuculuğun sağlanabilmesi için 2 doz Astraseneca aşısının 28 gün içinde yapılması gerekiyor.  

Yan Etkileri: 

Astraseneca aşısının olası yan etkilerinin yorgunluk, karın ağrısı, mide bulantısı, kas ağrıları, susuzluk, kilo artışı ve kanda pırtı atma olabileceği uzman tarafından dile getiriliyor. Ancak Avrupa İlaç Ajansından yapılan açıklamada bu etkilerin çok nadir görüldüğü ifade ediliyor.  

Saklama Koşulları: 

Astrezeneca`nın Biontech aşısına göre dağıtım ve depolanması daha kolay. Aşı daha düşük sıcaklıklarda saklanabiliyor. Aşı -4 derecede 6 ay boyunca bozulmuyor.  

MODERNA: 

‘Avrupa Birliği Aşı Komisyonu’ şu ana kadar (19.04.2021) üç aşıya Koranavirüs ile  mücadele amacıyla onay verdi:  ABD/Almanya ortak üretimi Biontech/Pfizer (21 Aralık 2020), ABD kaynaklı Moderna (6 Ocak 2021), İsveç-İngiliz kaynaklı AstraZeneca (29 ocak 2021)  

Koruyuculuk: 

Klinik testlerde ikinci aşılamadan sonraki COVID-19 Vaccine Moderna® aşısı 14 günden itibaren aşının koruma (güvenlik) sağlamaya başladığı görülmüştür. . Mevcut bilgi birikimine göre, COVID-19 Vaccine Moderna®  %94’e kadar koruma oranına sahiptir. )Robert-Koch-Institut*)  Moderna aşısı ilke olarak dört hafta arayla iki doz olarak kullanılır.  Bunun aynında yaş gruplarına uygulanması bakımından farklılıklar var.  Moderna ilk etapta 18 yaş ve üstü  vakalar için kullanılıyor. Bu arada Moderna 12-17 yaş grubu için aşı testlerine de başladı. 

Saklama Süresi 

Aşının dayanma süresi eksi 20 dercede  6 aydır.  Moderna normal aşı buzdolabında 30 gün, oda sıcaklığında 12 saat dayanıklı. 

Yan Etkileri  

Önceki çoğunlukla iki aylık gözlem döneminde aşıya karşı en sık bildirilen reaksiyonlar arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı , yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı, titreme, bulantı veya istifra etme, koltuk altlarında lenf düğümlerinde şişme, ateş, enjeksiyon bölgesinde şişme ve kızarıklık  bulunmaktadır. Aşı ile ilgili görülen reaksiyonlar çoğunlukla hafif veya orta derecede seyretmekte olup ikinci aşıdan sonra biraz daha sıklıkla görülmektedir. 

JOHNSON & JOHNSON

Johnson & Johnson firmasının geliştirdiği aşı diğerlerinden farklı olarak tek doz uygulanabiliyor. Aşılamadan sonra tekrar bir tazeleme amacıyla aşı yapılması gerekip gerekmediği henüz net değil. Hamburg-Eppendorf Üniversitesi Kliniği‘nden (UKE) Anahita Fathi’nin açıklamasına göre aşının uzun erimli araştırma sonuçları henüz mevcut değil. 

Johnson &  Johnson aşısı bugüne kadar sadece ABD ve Güney Afrika’da kullanılıyordu. Üretici firmanın verdiği bilgilere göre aşı koronavirüsün çeşitli varyantlarına karşı da koruma sağlıyor. Aşının, AB ülkelerinde kullanımı için gerekli onay 11 Mart 2021’de çıktı. Böylece aşı Biontech/Pfizer, Moderna ve AstraZeneca aşılarından sonra Avrupa’da kullanım onayı alan dördüncü aşı oldu.

Johnson &  Johnson aşının özellikleri ***

Kaç doz gerekiyor?

Bir doz aşı bağışıklık için yeterli.

Ağır seyreden vakalarda koruma yüzdesi nedir?

% 85

Orta şiddette seyreden vakalarda koruma yüzdesi nedir?

% 66

Hangi yaş gruplarına uygulanabiliyor?

Bütün yaş gruplarına

Saklama derecesi nedir?

Johnson & Johnson aşısı 2 ve 8 derce arasında üç ay saklanabiliyor.

Olası yan etkileri nelerdir?

Aşı uygulanan bölgede ağrı oluşumu: % 48,6

Baş ağrısı: % 38,2

Halsizlik: % 38,2

Kas ağrısı: % 33,2

Bulantı: % 14,2

Danimarka vazgeçti

Danimarka, Avrupa İlaç Ajansı’nın yaptığı, Johnson & Johnson aşısının az da olsa kanda pıhtılaşma vakalarıyla bağlantılı olabileceği yönündeki açıklamalarına dayanarak bu aşıyı uygulamadan kaldırdı. Mevcut aşılarla yola devam edileceğini duyuran Danimarka 14 Nisan 2021’de AstraZeneca aşısını da aşılama programından çıkarmıştı. Ülkede Biontech/Pfizer ve Moderna aşıları kullanılıyor.

Novavax

Nuvaxovid (Novavax) insanların COVID-19 nedeniyle hastalanmasını önleyebilen bir aşıdır. Başlangıçta iki doz gereklidir (primer aşama adı verilir). Bu 2 doz 8 hafta arayla yapılmalıdır. Bu aralık, COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek gruplarda bulunma ve uluslararası seyahat öncesi
dahil belli durumlarda minimum 3 haftaya kısaltılabilir. Novavax COVID-19 aşısı hiçbir canlı virüs içermez ve size COVID-19 bulaştıramaz. SARS-CoV-2 virüsünün diken proteini adı verilen önemli bir kısmını içerir. Ayrıca, MatrisM adı verilen ve daha güçlü bağışıklık yanıtı oluşturmaya yardımcı olan bir adjuvan içerir. Aşı olduktan sonra bağışıklık sisteminiz COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünü tanımayı ve onunla savaşmayı öğrenir.

Aşının faydaları

Yapılan kapsamlı üç klinik çalışmaya göre Novavax 12 yaş ve üstü kişilerde COVID-19’u önlemede etkilidir. İki doz Novavax vurulan yetişkinlerin semptomatik COVID-19’dan hastalanma ihtimali aşı olmayanlara göre yaklaşık %90 daha az olmuştur. Bu aşı 65 yaş üstü
kişilerde ve daha önceden stabil altta yatan bazı sağlık sorunları olan kişilerde eşit derecede etkili olmuştur. İki doz Novavax aşısı vurulan 12 – 17 yaş aralığındaki yetişkinlerin COVID-19 nedeniyle hastalanma oranı aşı olmayanlara göre yaklaşık %80 daha düşük olmuştur.
COVID-19’dan korunma ilk dozdan yaklaşık 2 – 3 hafta sonra başlar. Bir doz bir miktar koruma sağlayabilir, ancak bu yalnızca kısa vadeli olabilir. İki doz daha iyi koruma sağlar. Hiçbir aşı %100 etkili olmadığından aşı olduktan sonra yine de COVID-19 nedeniyle hastalanmanız
mümkündür.

SARS-CoV-2 potansiyel olarak, aşılanmış birisini yine de enfekte edebilir. Hiçbir belirtisi olmayan ya da hafif belirtisi olanlar yine de başkalarına bulaştırabilirler. Ancak, halihazırda
Avustralya’da kullanılan COVID-19 aşıları, enfekte olması durumunda aşılanmış kişilerin virüsü yakın temaslılarına bulaştırma olasılığını azaltmada etkindir.

Kaynaklar:

Apotheken Umschau:

(*) Robert-Koch-Institut:

(**) Rheinischepost

***) ZDF Heute