Covid 19 Aşıları:
Merkezi Mainz`da bulunan Uğur Şahin ve Özlem Türeci`nin kurduğu Biontech firması ve Amerikan ilaç şirketi Pfizer`in geliştirdiği Biontech– Pfizer aşısıyla başlayalım dilerseniz.
BIONTECH – PFIZER :
Koruyuculuk
Biontech aşılarının yapılan testlerde yüzde 95 oranında koruyuculuk sağladığı ortaya çıktı. Aşının 12-15 yaş arası gençlerde ise yüzde 100 koruyuculuk sağladığı belirlendi. Aşı iki doz olarak uygulanıyor. İlk doz yapıldıktan 2 ya da 3 hafta içerisinde ikinci dozun da yapılması gerekiyor. Bu durumda aşının koruyuculuğu yüzde 95`e çıkıyor.
Bu aşı, hücrelerde, virüse ait proteinlerin benzerlerinin üretilmesini sağlıyor. Böylelikle antikor üreten bağışıklık sistemi virüsle mücadeleye başlıyor.
Yan Etkileri
Aşı sonrası enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık, hâlsizlik ve baş ağrısı görülebilir.
Saklama Koşulları
RNA tabanlı aşılarda geleneksel aşıların tersine virüsün tamamı yerine, virüsün genetik bilgisini taşıyan RNA zincirinden bir bölümün vücuda enjekte edilmesiyle uygulanıyor. Ancak bu durum aşıların dağıtım ve saklanmasını zorlaştırıyor. Biontech aşısı – 4 derecede bir hafta veya -70 derecede muhafaza edilmesi durumda 6 ay bozulmadan kalabiliyor.
ASTRAZENECA:
İngiliz – İsveç üretimi Astrazeneca aşısı viral vektör bir aşı türü. Bu aşı türünde gen teknolojisi kullanılarak, virüsün taşıdığı genetik yapının bir kısmı hücreye enjekte ediliyor. Zayıflatılan virüsler hücreye verildiğinden hastalığa karşı koruyuculuk sağlıyor. Bununla birlikte virüsler zayıflatıldıkları için de hastalığa neden olmazlar.
Koruyuculuk:
Oxfort Üniversitesi`nin yaptığı son araştırma Astrazeneca aşısının yüzde 79 koruyuculuk sağladığını ortaya koydu. Öte yandan etkin koruyuculuğun sağlanabilmesi için 2 doz Astraseneca aşısının 28 gün içinde yapılması gerekiyor.
Yan Etkileri:
Astraseneca aşısının olası yan etkilerinin yorgunluk, karın ağrısı, mide bulantısı, kas ağrıları, susuzluk, kilo artışı ve kanda pırtı atma olabileceği uzman tarafından dile getiriliyor. Ancak Avrupa İlaç Ajansından yapılan açıklamada bu etkilerin çok nadir görüldüğü ifade ediliyor.
Saklama Koşulları:
Astrezeneca`nın Biontech aşısına göre dağıtım ve depolanması daha kolay. Aşı daha düşük sıcaklıklarda saklanabiliyor. Aşı -4 derecede 6 ay boyunca bozulmuyor.
MODERNA:
‘Avrupa Birliği Aşı Komisyonu’ şu ana kadar (19.04.2021) üç aşıya Koranavirüs ile mücadele amacıyla onay verdi: ABD/Almanya ortak üretimi Biontech/Pfizer (21 Aralık 2020), ABD kaynaklı Moderna (6 Ocak 2021), İsveç-İngiliz kaynaklı AstraZeneca (29 ocak 2021)
Koruyuculuk:
Klinik testlerde ikinci aşılamadan sonraki COVID-19 Vaccine Moderna® aşısı 14 günden itibaren aşının koruma (güvenlik) sağlamaya başladığı görülmüştür. . Mevcut bilgi birikimine göre, COVID-19 Vaccine Moderna® %94’e kadar koruma oranına sahiptir. )Robert-Koch-Institut*) Moderna aşısı ilke olarak dört hafta arayla iki doz olarak kullanılır. Bunun aynında yaş gruplarına uygulanması bakımından farklılıklar var. Moderna ilk etapta 18 yaş ve üstü vakalar için kullanılıyor. Bu arada Moderna 12-17 yaş grubu için aşı testlerine de başladı.
Saklama Süresi
Aşının dayanma süresi eksi 20 dercede 6 aydır. Moderna normal aşı buzdolabında 30 gün, oda sıcaklığında 12 saat dayanıklı.
Yan Etkileri
Önceki çoğunlukla iki aylık gözlem döneminde aşıya karşı en sık bildirilen reaksiyonlar arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı , yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı, titreme, bulantı veya istifra etme, koltuk altlarında lenf düğümlerinde şişme, ateş, enjeksiyon bölgesinde şişme ve kızarıklık bulunmaktadır. Aşı ile ilgili görülen reaksiyonlar çoğunlukla hafif veya orta derecede seyretmekte olup ikinci aşıdan sonra biraz daha sıklıkla görülmektedir.
JOHNSON & JOHNSON
Johnson & Johnson firmasının geliştirdiği aşı diğerlerinden farklı olarak tek doz uygulanabiliyor. Aşılamadan sonra tekrar bir tazeleme amacıyla aşı yapılması gerekip gerekmediği henüz net değil. Hamburg-Eppendorf Üniversitesi Kliniği‘nden (UKE) Anahita Fathi’nin açıklamasına göre aşının uzun erimli araştırma sonuçları henüz mevcut değil.
Johnson & Johnson aşısı bugüne kadar sadece ABD ve Güney Afrika’da kullanılıyordu. Üretici firmanın verdiği bilgilere göre aşı koronavirüsün çeşitli varyantlarına karşı da koruma sağlıyor. Aşının, AB ülkelerinde kullanımı için gerekli onay 11 Mart 2021’de çıktı. Böylece aşı Biontech/Pfizer, Moderna ve AstraZeneca aşılarından sonra Avrupa’da kullanım onayı alan dördüncü aşı oldu.
Johnson & Johnson aşının özellikleri ***
Kaç doz gerekiyor?
Bir doz aşı bağışıklık için yeterli.
Ağır seyreden vakalarda koruma yüzdesi nedir?
% 85
Orta şiddette seyreden vakalarda koruma yüzdesi nedir?
% 66
Hangi yaş gruplarına uygulanabiliyor?
Bütün yaş gruplarına
Saklama derecesi nedir?
Johnson & Johnson aşısı 2 ve 8 derce arasında üç ay saklanabiliyor.
Olası yan etkileri nelerdir?
Aşı uygulanan bölgede ağrı oluşumu: % 48,6
Baş ağrısı: % 38,2
Halsizlik: % 38,2
Kas ağrısı: % 33,2
Bulantı: % 14,2
Danimarka vazgeçti
Danimarka, Avrupa İlaç Ajansı’nın yaptığı, Johnson & Johnson aşısının az da olsa kanda pıhtılaşma vakalarıyla bağlantılı olabileceği yönündeki açıklamalarına dayanarak bu aşıyı uygulamadan kaldırdı. Mevcut aşılarla yola devam edileceğini duyuran Danimarka 14 Nisan 2021’de AstraZeneca aşısını da aşılama programından çıkarmıştı. Ülkede Biontech/Pfizer ve Moderna aşıları kullanılıyor.
Novavax
Nuvaxovid (Novavax) insanların COVID-19 nedeniyle hastalanmasını önleyebilen bir aşıdır. Başlangıçta iki doz gereklidir (primer aşama adı verilir). Bu 2 doz 8 hafta arayla yapılmalıdır. Bu aralık, COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek gruplarda bulunma ve uluslararası seyahat öncesi
dahil belli durumlarda minimum 3 haftaya kısaltılabilir. Novavax COVID-19 aşısı hiçbir canlı virüs içermez ve size COVID-19 bulaştıramaz. SARS-CoV-2 virüsünün diken proteini adı verilen önemli bir kısmını içerir. Ayrıca, MatrisM adı verilen ve daha güçlü bağışıklık yanıtı oluşturmaya yardımcı olan bir adjuvan içerir. Aşı olduktan sonra bağışıklık sisteminiz COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünü tanımayı ve onunla savaşmayı öğrenir.
Aşının faydaları
Yapılan kapsamlı üç klinik çalışmaya göre Novavax 12 yaş ve üstü kişilerde COVID-19’u önlemede etkilidir. İki doz Novavax vurulan yetişkinlerin semptomatik COVID-19’dan hastalanma ihtimali aşı olmayanlara göre yaklaşık %90 daha az olmuştur. Bu aşı 65 yaş üstü
kişilerde ve daha önceden stabil altta yatan bazı sağlık sorunları olan kişilerde eşit derecede etkili olmuştur. İki doz Novavax aşısı vurulan 12 – 17 yaş aralığındaki yetişkinlerin COVID-19 nedeniyle hastalanma oranı aşı olmayanlara göre yaklaşık %80 daha düşük olmuştur.
COVID-19’dan korunma ilk dozdan yaklaşık 2 – 3 hafta sonra başlar. Bir doz bir miktar koruma sağlayabilir, ancak bu yalnızca kısa vadeli olabilir. İki doz daha iyi koruma sağlar. Hiçbir aşı %100 etkili olmadığından aşı olduktan sonra yine de COVID-19 nedeniyle hastalanmanız
mümkündür.
SARS-CoV-2 potansiyel olarak, aşılanmış birisini yine de enfekte edebilir. Hiçbir belirtisi olmayan ya da hafif belirtisi olanlar yine de başkalarına bulaştırabilirler. Ancak, halihazırda
Avustralya’da kullanılan COVID-19 aşıları, enfekte olması durumunda aşılanmış kişilerin virüsü yakın temaslılarına bulaştırma olasılığını azaltmada etkindir.
Kaynaklar:
Apotheken Umschau:
(*) Robert-Koch-Institut:
(**) Rheinischepost
***) ZDF Heute
Bu sonbaharda Almanya’da COVID-19 vaka sayıları artış göstermeye başladı. Robert Koch Enstitüsü (RKI), 14-18 Ağustos arasında yaklaşık 4.000 yeni vaka kaydedildiğini bildirdi. Ancak, bu sayılar pandemi dönemine göre oldukça düşük. Uzmanlar, toplumda genel bir bağışıklık olduğunu ve sağlıklı bireylerin genellikle ciddi bir şekilde hastalanmadığını ifade ediyor.
Yeni korna varyantları da gündemde. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), “Eris” adlı yeni bir Omikron varyantını “ilgi çekici virüs varyantları” arasına aldı. Bu varyantın, daha fazla vaka sayısına yol açabileceği ve küresel olarak yayılma potansiyeli olduğu belirtiliyor. Bir diğer varyant olan “BA.2.86” Bu varyant henüz Almanya’da tespit edilmedi.
Ständige Impfkommission (Stiko), 60 yaş üstü, belirli kronik hastalıkları olanlar, sağlık çalışanları ve riskli kişilerin yakınlarına tazeleme aşısı öneriyor. Ayrıca, son aşı veya enfeksiyondan en az 12 ay geçmiş olması gerekiyor. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) da Biontech/Pfizer’ın geliştirilmiş yeni aşı üretesi için yeşil ışık yaktı. Federal Sağlık Bakanı Karl Lauterbach, bu yeni aşıların 18 Eylül’den itibaren kullanıma sunulacağını açıkladı. RKI, ayrıca genel hijyen kurallarına uyulmasını ve özellikle ağır solunum yolu enfeksiyonları riski taşıyan kişilerle temasta dikkatli olunmasını öneriyor.
Dünya Sağlık Örgütü, Covid’in yeni EG.5 (Eris) varyantına ilişkin güncel bir rapor yayımladı. Buna göre, daha önce “gözlem altındaki varyant” olan türün statüsü “izlenmesi gereken varyant” olarak değiştirildi ve “Eris”in yaygınlığında dünya genelinde düzenli bir artış olduğu kaydedildi.
Yeni varyant EG.5 (Eris) nedir?
- EG.5, Covid-19’un Omicron varyantının bir alt türü ve dünya çapında dolaşımda olan diğer varyantlarla yakından ilişkili.
- Virüsün mutasyona uğramış bir versiyonu olarak kabul ediliyor.
- Haziran ayı sonunda Covid-19 vakalarının yüzde 7,6’sını oluştururken, temmuz sonunda küresel olarak yaygınlığı yüzde 17,4’e yükseldi.
EG.5’in (Eris) belirtileri neler ve diğer varyantlardan şiddetli mi?
- Johns Hopkins Üniversitesi Moleküler Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Bölümü’nden profesör Pekosz, üniversitenin halk sağlığı okuluyla yaptığı röportajda EG.5’in semptomlarının diğer varyantlara benzer göründüğünü belirtti.
- Koronavirüsün semptomları arasında ateş, öksürük ve yorgunluğun yanı sıra burun akıntısı, baş ağrısı ve kas ağrısı yer alıyor.
- Soğuk algınlığı, grip ya da zatürre gibi hissedilebilir.
- DSÖ’nün Covid-19’a karşı mücadele ekibi lideri Van Kerkhove, ay başında yaptığı açıklamada, “2021 sonundan beri dolaşımda olan diğer Omicron alt serilerine kıyasla EG.5’in şiddetinde bir değişiklik tespit etmiyoruz” dedi.
Eris varyantı ne kadar dolaşımda?
- ERIS varyant ilk etapta Çin, Japonya ve Güney Kore’deki dolaşımdan kaynaklanıyordu şimdilerde ise Kuzey Amerika ve Avrupa’da da artıyor.
- Fransa Halk Sağlığı Kurumu, ülkede ERIS’in 17 Temmuz’da sekansların yüzde 26’sını temsil ettiğini, bir önceki hafta ise sekansların yüzde 15’ini oluşturduğunu ve bunun “küresel durumla tutarlı” olduğunu bildirdi.
- İngiltere’de, özellikle ERIS varyanti ülkedeki varyantlar için en hızlı büyüme oranına sahip ve vakaların yüzde 14’ünü temsil ediyor.
- İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansına (UKHSA) göre, yeni varyant ERIS, ülke genelindeki her 7 yeni vakadan birini oluşturuyor.
Berlin’de bugünden itibaren korona virüs kapanlara karantinaya girme zorunluluğu kalktı. Eyalet hükümeti korona virüs bulaşanlara kendi sorumluluklarını hatırlattı ve bu durumda evde kalmalarını ve diğer kişilerle aralarına fiziksel mesafe koymalarını ve maske takmalarını önerdi. Şimdiye kadar korona virüs kapanlar 5 gün karantinada kalmak zorundaydı.
